Σύντομο ιστορικό της πόλης των Ιωαννίνων
Τα Ιωάννινα είναι μια πόλη με μακρά ιστορία. Αναφέρονται από τον 6ο αιώνα στα όρια της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Την περίοδο αυτή ο βράχος των Ιωαννίνων αποκτά περιτείχιση και κατοικείται ο νοτιοανατολικός λόφος (μετέπειτα Ιτς-Καλέ). Η περιοχή παραμένει πάντα στη βυζαντινή κυριαρχία και μόνο το 1082 οι Νορμανδοί καταλαμβάνουν την πόλη για λίγους μήνες. Με την Δ’ Σταυροφορία (1204) τα Ιωάννινα ενσωματώνονται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου. Η βαθμιαία προέλαση των Τούρκων στη Βαλκανική και η εσωτερική κρίση του Δεσποτάτου της Ηπείρου οδήγησαν στην υπαγωγή των Ιωαννίνων στη σφαίρα επιρροής του Καρόλου Α’ Τόκκου (Ιταλού Ηγεμόνα Λευκάδας και Κεφαλληνίας), που το 1411 γίνεται δεσπότης, αλλά στις 9 Οκτωβρίου 1430 η πόλη παραδίδεται οικειοθελώς στους Οθωμανούς. Η κατάκτηση θα διαρκέσει 483 χρόνια. Ο Σινάν Πασάς παραχωρεί προνόμια ελεύθερης εγκατάστασης και εμπορίου στους Γιαννιώτες. Ωστόσο, μετά το αποτυχημένο κίνημα του Διονύσιου Φιλοσόφου καταργούνται οι ελευθερίες που είχαν οι χριστιανοί της πόλης, οι οποίοι εκδιώκονται από το κάστρο, ενώ κατεδαφίζονται ναοί-μοναστήρια. Σύντομα όμως οι κάτοικοι ανακτούν την οικονομική και πνευματική τους ικμάδα. Το 1648 ιδρύεται η Σχολή Επιφανίου Ηγουμένου. Θα ακολουθήσουν η Σχολή Γκιόνμα (1672-1800), η Σχολή Μαρούτση (1742-1749) και η Καπλάνειος (1805-1820).
Τα Ιωάννινα λειτουργούν ως το κέντρο δεκάδων σχολείων, που ιδρύονται σ’ όλο τον ευρύτερο χώρο της Ηπείρου. Η υποστήριξη για τα σχολεία αυτά προερχόταν από τους ξενιτεμένους Γιαννιώτες και Ηπειρώτες, που ήταν εγκατεστημένοι στη Βενετία. Στα Ιωάννινα δίδαξε επίσης η πλειονότητα των δασκάλων της προεπαναστατικής περιόδου.
Γεγονότα που σφράγισαν την σύγχρονη ιστορία της πόλης είναι η ιταλική κατοχή και ο διωγμός 1850 Εβραίων από την πόλη, οι οποίοι κατέληξαν στα στρατόπεδα του Άουσβιτς. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ανθεί μια έντονη πνευματική δραστηριότητα στα Ιωάννινα με εκδόσεις νέων περιοδικών (όπως τα «Ηπειρωτικά Χρονικά»), εφημερίδων, καθώς και την ίδρυση πνευματικών σωματείων όπως η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών.
Τα Ιωάννινα σήμερα
Τα Ιωάννινα είναι μια πόλη με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αλλά και ένα μοναδικό φυσικό τοπίο. Θεωρούνται μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας, η οποία προσφέρει πολυάριθμες ευκαιρίες ψυχαγωγίας και διασκέδασης, ενώ φημίζεται για την έντονη φοιτητική της ζωή.
Είναι η πρωτεύουσα της Ηπείρου και το μεγαλύτερο εμπορικό, πνευματικό και πολιτισμικό κέντρο της Βορειοδυτικής Ελλάδας. Τα Ιωάννινα βρίσκονται 440 χλμ. από την Αθήνα και 295 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, στη δυτική όχθη της λίμνης Παμβώτιδας, σε υψόμετρο 480 μέτρων και ανάμεσα σε ψηλές κορυφές.
Το κάστρο του Αλή Πασά, το νησάκι της κυρά-Φροσύνης, το μαντείο της Δωδώνης, αλλά και το σύγχρονο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αποτελούν σημεία αναφοράς της πόλης που συνδυάζει το παραδοσιακό με το σύγχρονο, τις νέες πραγματικότητες με την ιστορική μνήμη, τη φυσική ομορφιά με την ανάπτυξη.
Στο αρχαιολογικό μουσείο Ιωαννίνων υπάρχουν τα ευρήματα-μάρτυρες της ανθρώπινης παρουσίας και δράσης στην Ήπειρο από την παλαιολιθική εποχή μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα εκθέματα από το χώρο της Δωδώνης, όπου βρισκόταν το αρχαιότερο μαντείο του ελληνικού κόσμου.
Στο 'νησάκι' των Ιωαννίνων, ένα από τα ελάχιστα στον κόσμο κατοικούμενα νησιά λίμνης, μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα βυζαντινά μοναστήρια και να θαυμάσει έξοχες τοιχογραφίες της εποχής με ιδιαίτερη τεχνοτροπία και θέματα. Στο νησάκι βρίσκεται και το σπίτι - ύστατο καταφύγιο του Αλή Πασα. Ο θρύλος του, άρρηκτα δεμένος με την τραγική μοίρα της κυρά-Φροσύνης, ζωντανεύει στις όχθες της λίμνης, στα στενά δρομάκια του μεσαιωνικού κάστρου της πόλης των Ιωαννίνων, καθώς και στην ακρόπολη, όπου βρίσκονται ο τάφος και το σεράι του, σήμερα βυζαντινό μουσείο. Παραδοσιακά εργαστήρια ασημουργίας και χρυσοχοΐας, που στο παρελθόν άνθισαν και ήταν διάσημα σε Ανατολή και Δύση, λειτουργούν μέχρι σήμερα.
Η σύγχρονη εξέλιξη εκφράζεται με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, τα νοσοκομεία της Πόλης, το Ναυταθλητικό Κέντρο, την Εγνατία Οδό, το αεροδρόμιο, την αλματώδη εμπορική ανάπτυξη και την εξάπλωση της πόλης.
Πολιτιστική κίνηση στα Γιάννενα
Στο κέντρο της πόλης εδρεύει το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών, το οποίο φιλοξενεί επιλεγμένες παραστάσεις, συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις.
Δίπλα από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών στεγάζεται το Κέντρο Πληροφόρησης Νέων , στο οποίο μπορείτε να απευθυνθείτε και να ενημερωθείτε για διάφορες δραστηριότητες και προγράμματα που αφορούν τη νεολαία, αλλά και να πλοηγηθείτε στο Διαδίκτυο.
Για όσους αγαπούν το θέατρο το Πειραματικό Περιφερειακό Θέατρο Ιωαννίνων με τις τέσσερις σκηνές του διοργανώνει παραστάσεις επαγγελματικού επιπέδου.
Οι παραστάσεις αυτές κατά τη χειμερινή περίοδο φιλοξενούνται στο ΚΑΜΠΕΡΕΙΟ θέατρο, ενώ κατά την καλοκαιρινή στο υπαίθριο θέατρο της ΕΗΜ.
Τα Ιωάννινα διαθέτουν ακόμη σύγχρονο πολυκινηματογράφο, αλλά και πολλούς άλλους πολιτιστικούς χώρους όπως εκθεσιακούς χώρους, μουσεία, σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους και μουσικά στέκια.
Επιπλέον, στην πόλη των Ιωαννίνων υπάρχουν πολυάριθμα γραφικά καφέ και εστιατόρια τα οποία προσφέρουν μια ποικιλία επιλογών.
Τέλος, στην πόλη λειτουργούν δύο δημόσιες βιβλιοθήκες ανοικτές για το κοινό και μια ηλεκτρονική:
- Ζωσιμαία Δημόσια Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων (τηλ.: 26510 72863)
- Βιβλιοθήκη της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών (τηλ.: 26510 24190, 25233)
- Καμπέρειο Πνευματικό Ίδρυμα (τηλ. 26510 38656)
Μουσεία Ιωαννίνων
- Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων: Βρίσκεται στο πάρκο Λιθαρίτσια στο κέντρο της πόλης και είναι έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη. Περιλαμβάνει ευρήματα διεθνούς φήμης διαφόρων περιόδων από τον ευρύτερο ηπειρωτικό χώρο. Τα πιο σημαντικά είναι αυτά από τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης και του Νεκρομαντείου του Αχέροντα, ενώ σημαντικά εκθέματα (σκεύη, συλλογές νομισμάτων, θησαυροί κ.λ.π.) υπάρχουν και από άλλες περιοχές, όπως η Βίτσα, η Δουρούτη, η Λάκα Σουλίου, το Πωγώνι κ.α.
- Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων: Βρίσκεται στο χώρο της εσωτερικής ακρόπολης του Κάστρου της πόλης (Ιτς-Καλέ), εκεί που βρίσκονταν τα σεράγια του Αλή Πασά. Περιλαμβάνει συλλογές παλαιοχριστιανικών και βυζαντινών γλυπτών, κεραμικών, βιβλίων, μεταβυζαντινών εικόνων από εκκλησίες του νομού από τον 16ο ως τον 18ο αι., καθώς και μια αξιόλογη συλλογή αργυροχοΐας που στεγάζεται σε κτίριο της ακρόπολης του 19ου αι., το λεγόμενο «Θησαυροφυλάκιο».
Δ/νση: Κάστρο Ιωαννίνων.
- Δημοτικό Μουσείο Ιωαννίνων: Στεγάζεται στο Τζαμί του Ασλάν-Πασά (1618), στη ΒΑ ακρόπολη του Κάστρου της πόλης, στο χώρο που βρίσκονταν τα Βυζαντινά ανάκτορα. Στις αίθουσές του εκθέτονται παραδοσιακές φορεσιές, συλλογές έργων ξυλογλυπτικής και αργυροχοϊας, βιβλία, έπιπλα, παραδοσιακά υφαντά έργα, διάφορα σκεύη κ.α. Στο Μεντρεσέ του τζαμιού εκτίθεται η συλλογή Ραπακούση.
Δ/νση: Κάστρο Ιωαννίνων.
- Λαογραφικό Μουσείο Ιωαννίνων: Στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασσικό κτίριο και περιλαμβάνει εκκλησιαστικά αντικείμενα, τοπικές ενδυμασίες, κεραμικά, έργα παραδοσιακής τέχνης κ.α. Η παρουσία των εκθεμάτων του είναι μοναδική για τον Ηπειρωτικό χώρο και μια από τις σημαντικότερες του είδους της στην Ελλάδα.
Δ/νση: Μιχ. Αγγέλου 42 Ιωάννινα.
- Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων: Στεγάζεται στο αρχοντικό Πυρσινέλλα και φιλοξενεί έργα διάσημων Ελλήνων ζωγράφων.
- Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Ιωαννίνων: Στεγάζεται στο αναστηλωμένο μεντρεσέ απέναντι από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών.
- Εκθεσιακό Κέντρο Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών (Ε.Η.Μ.): Περιλαμβάνει συλλογές από γκραβούρες και βυζαντινές εικόνες
- Λιμναία: Προσωπική συλλογή του κ. Ν. Παυλίδη, που εκτίθεται στο ξενοδοχείο Du Lac. Ο συλλέκτης εκθέτει κοχύλια από τις λίμνες, τα ποτάμια και την ξηρά της ορεινής Ηπείρου.
- Εκθεσιακό κέντρο υφαντών & χειροποίητων ειδών Μονοδενδρίου: Στους χώρους του εκθέτονται χειροποίητα υφαντά από την ευρύτερη περιοχή του Ζαγορίου.
Δ/νση: Μονοδένδρι Ζαγορίου (Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου).
- Εκθεσιακό Κέντρο Υπουργείου Πολιτισμού: Βρίσκεται στην Κόνιτσα και πρόκειται για έκθεση φωτογραφίας των αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών μνημείων της ευρύτερης περιοχής.
- Εκθεσιακό Κέντρο Νερόμυλων στο Μπουραζάνι: Παραδοσιακός νερόμυλος και έκθεση σχετικά με τη σημασία του νερού στη ζωή της περιοχής μέσα στην ιστορία.
- Περιβαλλοντικό Εκπαιδευτικό Πάρκο «Μπουραζάνι»: Πάρκο με άγρια ζώα της περιοχής και έκθεση σχετικά με τον κύκλο της ζωής των ζώων και την ιστορία.
- Ίδρυμα Τοσίτσα: Πρόκειται για ένα αξιόλογο εκθεσιακό χώρο λαογραφικής τέχνης της Ηπείρου, με αναπαραστάσεις τοπικών παραδοσιακών σπιτιών και συλλογές ειδών τέχνης και νομισμάτων.
- Πινακοθήκη Αβέρωφ: Πρόκειται για μια σημαντική πινακοθήκη, στην οποία εκθέτονται έργα γνωστών Ελλήνων ζωγράφων, χαρακτών και γλυπτών.
- Μουσείο Πολέμου: Βρίσκεται στο Καλπάκι επί της οδού Ιωαννίνων – Κόνιτσας και περιλαμβάνει αναπαραστάσεις και αντικείμενα από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο.
Δ/νση: Καλπάκι Τηλ.: 26530-41862
Μέσα από τους παρακάτω ιστότοπους μπορείς να γνωρίσεις την πόλη των Ιωαννίνων και τις γύρω περιοχές :
